NINTH GATE, THE

O tym, że właściwie dobrana muzyka jest w tym gatunku filmowym jednym z najważniejszych elementów składających się na stopień i jakość przerażenia widza, nikogo chyba nie trzeba specjalnie przekonywać. Gdyby pozbawić horror oprawy muzycznej straciłby on więcej ze swojej wartości niż inne rodzaje filmu. To kompozycja potęguje wszelkie doznania emocjonalne - strach, przerażenie, czasami zdziwienie... Stworzenie odpowiedniego podkładu stanowi prawdziwe wyzwanie dla każdego kompozytora. Próbowało tej specyficznej konstrukcji wielu twórców, włączając w to tak wielkie nazwiska jak James Horner czy John Williams. Udało się jednak niewielu...

Wojciech Kilar pianista i kompozytor uważany jest obecnie za jednego z najwybitniejszych twórców muzyki filmowej naszych czasów. Po ukończeniu katowickiej PWSM współpracował z wieloma sławnymi artystami takimi jak: Krzysztof Zanussi, Andrzej Wajda, Francis Ford Coppola, czy Roman Polański. W dowód uznania dla swojej pracy Kilar otrzymał 10 marca 1999 r. tytuł doctora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego. W 1998 r. artysta został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Oprócz muzyki filmowej Wojciech Kilar komponuje również utwory orkiestrowe, kameralne, wokalno-instrumentalne i fortepianowe. 16 października 1998 r. na ulicy Piotrowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd.

Wojciech Kilar jest jednym z najwybitniejszych polskich kompozytorów. Urodził się we Lwowie w 1932, studiował w konserwatorium w Katowicach pod kierunkiem pianisty Władysława Markiewicza i kompozytora Bolesława Woytowicza. Za swego mistrza Wojciech Kilar uważa Johna Cage'a, którego nazywa "papieżem muzyki współczesnej". Jego dzieła wykonują największe orkiestry świata, w tym Philadelphia Symphony, Cleveland Symphony i New York Philharmonic "The Ninth Gate" to drugie z kolei (a trzecie w ogóle) wspólne przedsięwzięcie Romana Polańskiego oraz Wojciecha Kilara (wcześniej dramat z elementami thrillera "Death and the Maiden, 1994 oraz znany wszystkim bardzo głośny "Pianista", 2002). Zapis fonograficzny został wydany w dwóch wersjach, kompletnej, która zawiera aż czterdzieści dwa utwory oraz podstawowej, którą mam przyjemność zarekomendować.

Ścieżka dźwiękowa rozpoczyna się oraz jednocześnie zostaje zakończona utworem „Vocalise”, którego przeszywające brzmienie pobudza szereg zmysłów a zarazem staje się niekwestionowanym, najlepszym utworem albumu. Utwór zawiera w sobie motyw przewodni, którego uwieńczeniem jest operowy głos sopranistki urodzonej w Seulu Sumi Jo. Kompozytor wspaniale dobrał barwę głosu do instrumentów, które niewątpliwie będą pojawiać się w każdym utworze, zatem mamy okazję usłyszeć w tle przeszywające, nieco nostalgiczne dźwięki fortepianu, którym wtórują skrzypce oraz sekcja klawikordu jako dopełnienie. Całość odznacza się niezwykłą płynnością oraz stonowaną dramaturgią...

Utwór ” Opening Titles” stanowi załamanie linii dźwiękowej, z niezwykle nostalgicznego brzmienia przechodzimy do ciężkich tonów partii skrzypiec oraz wiolonczeli, które nawzajem się uzupełniają tworząc charakterystyczny dla twórczości Kilara utwór, pełen mrocznych zakamarków, typową ilustrację filmów grozy. Odznacza się ciężkim brzmieniem, nieco stonowanym aczkolwiek płynnym, stanowi część instrumentalną, która wprowadza słuchacza do części właściwej...

Utwór „Corso” to twórczy popis możliwości klarnetu, fortepianu oraz instrumentów smyczkowych przy wtórnym dźwięku trąbki. Warto zwrócić uwagę na różnorodność dźwięku oraz ciągłe zmiany intonacji, co wskazuje na wariację symfoniczną odwzorowującą charakter głównej postaci. Moim zdaniem jest znakomity popis zdolności kompozytora, który dopuścił się znakomitego połączenia instrumentów, których brzmienie zazwyczaj się wyklucza. Pełniejsze rozwinięcie tego utworu znajdziemy w „Bernie Is Dead”, gdzie nastąpi zmieszanie utworów mrocznych z komicznymi wariacjami...

Począwszy jednak od "Liana" (temat Liany Telfer) znacząco zmienia się rodzaj brzmienia. Jeszcze tylko utwór "Plane To Spain (Bolero)", w którym Wojciech Kilar powraca do aerofonów w formie znanej już z repliki numer 3, po czym następuje stabilizacja, a kompozytor nie wykorzystuje już tych instrumentów w tak ważnej roli. Kolejny temat sceniczny ponownie został oparty o fortepian, wykorzystując przy tym po raz pierwszy od "Vocalise" partie wokalne Sumi Jo. Dalsze utwory mają podobny przebieg, a brzmienie powstaje w oparciu o to samo instrumentarium w różnych połączeniach. Jednak im bliżej końca, tym kompozycja staje się coraz bardziej wymowna, (co jest oczywiście wyznaczone takim rozwojem fabuły). Już "Missing Book / Stalking Corso" ma w pewnych fragmentach niezwykle emocjonalny przebieg. Podobnie "Chateau Saint Martin". Co najważniejsze, wykorzystywane przez Wojciecha Kilara kulminacje dzielą się tylko na dwie grupy - te, które powstają przy wykorzystaniu brzmienia fortepianu oraz wyraźnie zaznaczone przez zwiększenie intensywności sekcji smyczkowej. Cała wcześniejsza cześć kompozycje zmierza bez wątpienia w kierunku utworu numer 13 "Balkan's Death", który jest istnym apogeum i jednocześnie wstępnym podsumowaniem całej ilustracji, na który pan Kilar przygotowywał konsekwentnie słuchacza we wcześniejszych tematach scenicznych. To niezwykła, trzyminutowa replika przy wykorzystaniu całej orkiestry (City of Prague Philharmonic Orchestra), świetnie stonowanego męskiego chóru oraz partii wokalnych Sumi Jo. Całość ma fragmentowo nieco marszowy charakter, który jednak w żaden sposób nie zmienia ogromnej wymowy emocjonalnej tego motywu. Kolejne utwory - "The Ninth Gate" i "Corso & The Girl" są kontynuacją rozpoczętego apogeum i prawdziwym popisem wokalnym Sumi Jo, przy czym replika 14 ma charakter pewnego rodzaju przerywnika, natomiast temat 15 (scena erotyczna) nawiązuje bezpośrednio do wątku muzycznego z "Balkan's Death".

Ów ścieżka dźwiękowa odznacza się nie szablonowym brzmieniem, zawarto na niej utwory, które stanowią wzorcowy popis możliwości kompozytora. Kilar w swojej twórczości wciąż poszukuje nowego brzmienie, jego poprzednie utwory wciąż ewoluują, nabierają nowego znaczenia. Po mimo zastosowania klasycznych zabiegów kompozytorskich Kilar podjął się niezwykle trudnego stworzenia wariacji kompozycyjnych, które zawierają łączenie szeregu fragmentów utworów indywidualnych poprzez kompilowanie twórcze bądź odtwórcze. Całość prezentuje się znakomity poziom muzyki ilustracyjnej kina grozy a zarazem indywidualną formę, która zapewne przypadnie do gustu większości słuchaczy, czego nie można powiedzieć o wersji filmowej, która rozczarowuje...  

ZOBACZ RÓWNIEŻ

FILMY

DVD

CIEKAWOSTKI

SYLWETKI

DOWNLOAD

AUTOR: REQUIEM