|
|
Egzorcyzm -
forma obrzędu mająca na celu usunięcie z człowieka lub przedmiotu
złych mocy. W kościele katolickim egzorcyzmem nazywany jest obrzęd
liturgiczny mający na celu usunięcie bezpośredniego wpływu szatana
na osobę lub (rzadziej) przedmiot w formie opętania. Egzorcyzm
uroczysty dokonywany jest wyłącznie w przypadku opętania, ściśle
według Rytuału Rzymskiego. Dokonywać egzorcyzmów (odprawiać
egzorcyzmy) może wyłącznie biskup, lub kapłan przez niego wyznaczony
(egzorcysta), po spełnieniu określonych w Rytuale warunków (między
innymi wykluczenie choroby psychicznej). W egzorcyzmie uroczystym
kapłan zwraca się do demona bezpośrednio, używając do tego
autorytetu całego Kościoła. Egzorcyzm, aby był skuteczny, łączy się
z praktykami ascetycznymi (post i inne umartwienia) oraz innymi
modlitwami (zwłaszcza różaniec). Czasem wystarcza jednokrotne
odprawienie obrzędu, chociaż zdarzają się przypadki (tych jest
zdecydowanie więcej), gdy egzorcyzmy muszą być powtarzane wiele
razy. Egzorcyzm zwykły
(tylko w formie modlitwy) może być odprawiony przez każdego
wiernego, na mocy otrzymanego sakramentu chrztu, gdy istnieje
podejrzenie wpływu demonicznego (np. silna pokusa, nękanie,
niepokojenie). W egzorcyzmie zwykłym wierny zwraca się do Boga z
prośbą o uwolnienie od wpływu demona, lub też do świętego (zwłaszcza
do świętego Michała Archanioła) z prośbą o wstawiennictwo u Boga.
Przestrzega się przed bezpośrednim zwracaniem się do demona. Egzorcyzm jest
również częścią innych obrzędów, zwłaszcza sakramentu chrztu. Rytuał
sakramentu chrztu sprzed reformy liturgicznej po Soborze Watykańskim
II zawierał potrójne egzorcyzmy katechumena, w tym użycie
egzorcyzmowanej soli. Obecnie rytuał chrztu zawiera pojedynczy
egzorcyzm.
W teologii chrześcijańskiej opętaniem określa się zawładnięcie
ciałem osoby opętanej przez demona. Teolodzy rozróżniają przyczyny
opętania na zawinione i niezawinione. Za zawinione uważają między
innymi dobrowolne oddanie się diabłu, świętokradztwo, uprawianie
magii, wróżbiarstwa. Do niezawinionych zaliczają z kolei padnięcie
ofiarą przekleństwa, czarów, a także opętanie dopuszczone jako
doświadczenie boże. W opisie
opętania teologia chrześcijańska wyróżnia występowanie takich
zjawisk jak np. mówienie językami nieznanymi osobie opętanej,
lewitacja, nadzwyczajna siła, a zwłaszcza wstręt do rzeczy świętych
i poświęconych (hostia, relikwie, woda święcona), rozpoznawanie
hostii konsekrowanych od nie konsekrowanych i wody święconej od
zwykłej. Przy czym warto zaznaczyć, że niektóre z tych zjawisk
(nadzwyczajna siła, gwałtowne reakcje na wizerunki krucyfiksów)
towarzyszą także osobom chorym psychicznie. Z tego powodu bardzo
ważne jest tu rozeznanie. W razie potrzeby kapłan powinien się
skonsultować z psychiatrą lub psychiatra z kapłanem pełniącym
posługę egzorcystyczną. Według nauki
Kościoła katolickiego, podczas obrzędu zwanego w kościele katolickim
egzorcyzmem, można uwolnić osobę z mocy demona. W katolicyzmie do
egzorcyzmowania uprawnieni są biskupi oraz księża przez nich
upoważnieni. W innych wyznaniach do posługi egzorcyzmowania mogą być
dopuszczeni również świeccy. Wiele osób
sceptycznie nastawionych do zjawiska opętania uważa, że można je
wyjaśnić np. na postawie poznania zjawisk przebiegających u osób
chorych psychicznie lub pod wpływem substancji psychoaktywnych. Nimb
tajemniczości i zjawisk paranormalnych, działania złego demona, jest
stanowią dobry materiał na kasowy film kinowy. Sukces kasowy odniósł
film z gatunku horrorów religijnych Egzorcysta z 1973 roku i jego sequele. Warto przy tym zaznaczyć, że jedynie pierwsza część tej
serii należycie ukazała problem tego zjawiska. Pozostałe bazowały
jedynie na taniej sensacji i nie trzymały się już realiów
towarzyszących opętaniu i egzorcyzmom.
|
|
